Aöf Maliye ve Aöf İşletme bölümlerinin 5 6 7 8 Yarıyıl dönemleri için

DERS: ÜRETİM YÖNETİMİ

 

1.ÜNİTE

İŞLETMELERDE ÜRETİM YÖNETİMİ VE SİSTEMİ

İnsanlar, varoluşlarından itibaren hayatlarını sürdürebilmek için üretmek zorunda 

kalmışlardır. İlk üretim faaliyetleri kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik iken, 

daha sonra başkaları için üretim söz konusu olmuş ve günümüze kadar gelişerek 

gelmiştir.

Üretimi en sade şekliyle “yaratılan bir değer olarak

kabul ederken aynı zamanda “ekonomik bir anlamı

olan her hangi bir şeyi ortaya çıkarmak için yapılan

faaliyetler” olarak da kabul etmekteyiz. Diğer bir

tanımlamada ise üretim, doğadaki kaynakların ham

madde ve malzemelerin insan gereksinimlerine

daha uygun mal ve hizmetler biçimine dönüştürülmesi için yapılan fiziksel, 

kimyasal, yersel ve

benzeri çalışmalar olarak tanımlanmaktadır.

Bir faaliyetin üretim olarak kabul edilebilmesi

için

 İnsan gereksinimlerini karşılama gibi bir

amaca hizmet etmesi de gerekmektedir.

Üretim şekillerinde ve ürünlerde oluşan değişimin en önemli nedeni

 Müşteri istek ve gereksinimlerindeki ve hatta beklentilerindeki sürekli 

değişimdir.

Üretim faaliyetinin başladığı günden itibaren üretim,

bireysellikten çıkarak topluma yönelmesine bağlı

olarak miktar ve çeşit olarak artmasıyla birlikte çözülmesi gereken sorunları da 

artmaktadır.

1.Günümüzden geçmişe üretimde bulunan işletmelerin hedefleri sırası ile aşağıdaki 

seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A. Kalite- Çeşitlilik- Hız- Maliyet-Miktar

B. Çeşitlilik ve hız- Kalite- Maliyet- Miktar

C. Miktar- Çeşitlilik- Hız- Maliyet

D. Çeşitlilik- Maliyet- Kalite- Miktar

E. Maliyet-Çeşitlilik-Miktar- Kalite

YANIT B

İŞLETMELERDE ÜRETİM VE ÜRETİM SİSTEMLERİ

Ekonomistlere göre üretim tanımı

 Fayda yaratmak

Mühendisler göre üretim tanımı

 Bir fiziksel varlık üzerinde, onun değerini

arttıracak bir değişiklik yapmayı veya ham

madde veya yarı mamulleri kullanılabilir bir

mamule dönüştürmeyi üretim saymaktadırlar.

Mühendislere göre üretim tanımı; bankacılık, ulaştırma, sağlık gibi faaliyetleri 

üretim olarak kabul

etmemektedir. Oy sa ki işletmeler açısından bunların tümü, yani hem hizmet hem mal 

üretimi, üretim

olarak kabul edilmektedir. Çünkü işletme kâr amacı 

özellikle müşterilerin sınırsız istek ve gereksinimleri

işletmeleri zorlamakta ve karmaşıklaştırmaktadır.

Sistem yaklaşımı

Probleme ilişkin tüm elemanların göz önüne alınıp

incelenerek problemin anlaşılması ve tanımlanması

için bir bakış açısı olarak açıklanabilmektedir.

İşletme içindeki tek bir noktaya odaklanarak hareket etmek yerine sistem yaklaşımı 

ile işletmenin

bütününü göz önünde tutup işletme içi bileşenlerin

birbirleriyle ilişkileri dikkate alınarak verilecek kararlar daha etkin olmaktadır.

Sistem yaklaşımının işletmeye sağladığı fayda

nedir?

 Üretim yönetiminin etkin ve verimli kullanımı

Sistem yaklaşımının temel amacı

 İşletmenin tamamında iyileştirme sağlamak

 İşletme içindeki tüm faaliyetlerin ahenkli ve

etkin işleyişini garanti altına almak

İşletmenin üretim sistemi

 İşletmenin mal ve/veya hizmet üretimi gerçekleştiren bölümüdür.

2.Üretim sistem teorisinin öncüsü aşağıdakilerden hangisidir?

A. Eli Whitney

B. Russel Ackoff

C. Charles Babbage

D. Frederick J. Taylor

E. Frank Gilbreth

YANIT B

 Bir sistem bir bütündür ve temel karakterlerini kaybetmeden, sistemin parçalarını 

incelemek mümkün değildir.

 Sistemin temel elemanları olan girdi, süreç

ve çıktı üretim sisteminde de yer almaktadır.

Üretim sisteminin girdileri nelerdir?

 Ham madde

 Malzeme

 Makine

 İşçilik

 Yönetim

 Sermaye

 Bilgi

 Girişimcilik

 Enerji

Girdiler, aynı zamanda karar değişkenleri olarak da

bilinirler.

Bir üretim probleminde çözümün amacı nedir?

 Girdilerin en uygun değerlerini hesaplamaktır.

Üretim süreci

 Üretim sisteminin ürünü ya da müşteriyi istenilen yere getirmesiyle yaratılması

 Yer değişimini yapan araçların uçak, kamyon, tren, boru hatları ve gemi olması

Zaman değeri özellikleri nelerdir?

 Ürünün müşterinin istediği uygun zamanda

sunulmasıyla ortaya çıkması

 Soğuk hava depoları bu değeri yaratması

bakımından verilen örnek olması

Sahiplik değeri özellikleri nelerdir?

 Reklam yolu

 Dağıtım kanalları aracılığı ile gerekli araçları

sağlayarak yaratılması

Geri besleme analizlerinin özelliği nedir?

 Çıktılar üzerinde ölçme ve gözlemlere dayanması

 Amaçlardan sapma olduğu durumda düzeltici kararlar alabilmesi

Üretim elemanı olan çevrede yer alan ve risk

olarak hesaba katılan faktörler nelerdir?

 Müşteriler

 Rakipler

 Tedarikçiler

 Yasalar

 Ekonomi

ÜRETİM SiSTEMİ TÜRLERİ

 Stoğa üretim

 Siparişe göre üretim

 Siparişe göre montaj

Üretim miktarına ve akışına göre

 Kesikli üretim

 Sürekli üretim

 Proje tipi üretim

Stoğa Üretim özellikleri

Ürün, müşteriden herhangi bir sipariş gelmeden

üretilip stoklanmaktadır.

En önemli avantajı

 Müşteri siparişinin hemen karşılanabilme

olasılığının yüksek olması

En önemli dezavantajı

 Üründe kişiselleştirmenin çok fazla mümkün

olmaması nedeni ile ürün esnekliğinin düşük olması

Siparişe Göre Üretim

 Ürünün şekillenmesini yapacak kişinin müşteri olması

 Talep bilgisinin kaynağının müşteri olması

 Ürünlerin müşteri istek ve gereksinimlerine

göre özelleştirilmesinin mümkün olma

C. Seçilen hedef pazarın bölümlerine bağlı olarak talep miktarlarının belirlenmesi

D. Her bölümün isteğine bağlı uygun miktarda

ürün partilerinin üretimi için tüm planlamanın yeniden yapılması

E. Üretimdeki parti hacmi büyüdükçe ve dönemler belirli hâle geldikçe üretim 

planlama

ve kontrolünün daha zorlaşması

YANIT E

Parti üretimde karar verilmesi gereken

önemli konular nelerdir?

 En uygun parti büyüklüğünün belirlenmesi

 Kapasite kullanım oranını en büyük yapacak üretim programlarının hazırlanması

Parti üretimi ile üretilen mallar nelerdir?

 Ev eşyası

 Hazır giyim

 Gıda

Atölye tipi üretim ne demektir?

Müşterinin istediği özelliklerde ürünün istediği zaman ve miktarda üretilmesine 

denir.

Diğer adının siparişe göre üretim olduğunu unutmayınız.

Atölye tipi üretimin özellikleri

 Özel isteklere bağlı çok çeşitli ürünler üretilebilmesi

 Esnekliğin yüksek olması

 İş tatmini ve motivasyonun daha yüksek olması

 İş gücünün nitelikli ve makine ve donanımının genel amaçlı olması

 Üretim miktarının müşteri isteklerine göre

belirlenmesi ve küçük partiler hâlinde üretilmesi

Atölye tipi üretimin en önemli avantajı nedir?

 Çok çeşitli ürünler üretilebilmesi

Atölye tipi üretimin dezavantajları

 Kontrolün zor olması ve verimliliğin düşük

olması

 Bir makinenin bozulmasının tüm üretimin

 durmasına neden olmaması

 Yarı bitmiş ürün stoklarının önemli stok maliyetlerine neden olması

 Üretim planlaması ve kontrolünün zor olması

Atölye tipi üretime örnekler nelerdir?

 Çeşitli amaçlar için kullanılan makineler

 Özel elektronik cihazlar

 Büyük takım tezgâhlarının üretimi

Sürekli Üretim sisteminin özellikleri nelerdir?

C. Parti tipi üretim

D. Atölye tipi alt

E. Proje tipi üretim

YANIT B

8.Eşsiz tek bir ürün belirli bir sürede tamamlandıktan sonra bu ürünün üretiminden 

sonra, aynı

ürünün bir daha üretilmediği üretim tipi aşağıdakilerden hangisidir?

A. Kütle üretim

B. Akış üretim

C. Parti tipi üretim

D. Atölye tipi alt

E. Proje tipi üretim

YANIT E

Proje tipi üretimin özellikleri nelerdir?

 Siparişe göre üretime benzerlik göstermesi

 Akışın söz konusu olmaması

 Ürünün genelde sabit konumda bulunması

 Makine ve çalışanların ürün çevresinde ya

da içinde hareket etmesi

 Aynı anda birçok işlemin beraber yürütülmesi

 En önemli amacının üretimi zamanında ve

doğru olarak yapmak olması

Proje tipi üretimin maliyetinin çok yüksek olmasının nedeni aşağıdakilerden 

hangisidir?

 Üretimde ürünün özel ve eşsiz olması

 Özel proje yönetim metotlarının kullanılması

Proje tipine Örnekler

 Bir köprünün inşa edilmesi

 Büyük bir yük gemisinin yapılması

 Büyük kargo uçağı yapılması

Farklı zamanlarda, farklı iş gücü ve donanıma

gereksinimi olan ve aynı zamanda uzmanlaşmış

personel ve özel tasarım aletlerinin kullanıldığı

üretim tipine ne ad verilir?

 Proje tipi üretim

ÜRETİM YÖNETİMİ VE AMAÇLARI

İşletmelerin üretim yöntemlerinde ve yönetimlerinde rekabet etmenin zorlanmaya 

başlamasının

nedenleri nelerdir?

 Teknolojik gelişme

 Küreselleşme

 Kalite

 Fiyat

 Esneklik

 Hız

İşletmeler üzerinde baskı kuran önemli faktörler

nelerdir?

 Hızla artan rekabet

 İş gücü yapısı

 Sermaye kaynakları

 Sosyal gelişmeler

 Endüstri ilişkileri

Üretim Yönetimi Kapsamı İş tasarımı

 İnsan kaynakları planlaması

 Tesis yeri seçimi

 Tesis yerleşimi ve planlaması

 Talep tahmini

 Kapasite planlaması

 Bakım planlaması

 Stok kontrolü

 Üretim planlaması ve kontrolü

 Kalite kontrolü ve tedarik zinciri yönetimi

Üretim yönetimi faaliyetlerinin karar verilmesinde nicel yöntemler

 Doğrusal ve doğrusal olmayan programlama

 Simülasyon

 Dinamik programlama

 Ulaştırma modelleri

 Kuyruk teorisi

 Proje planlama

Üretim Yönetiminin Amaçları

 Miktar, zaman, kalite ve maliyet faktörlerinin

en iyi değerlerinin bulunmasına yönelik çalışma yapmaktır.

Üretim yönetiminin amaçlarını gerçekleştirmede

karşılaşılan en büyük engel nedir?

 Amaçların birbirleriyle çelişmesi

Üretim yönteminin amaçlarının çelişmesinde

küçük işletmelerin büyük işletmelere nazaran

uzlaşmasının daha kolay olmasının nedeni nedir?

 Her bölümde çalışan birçok kişi yerine tek

kişi olması ve bu tek kişinin tüm kararı vererek sorumluluğu üstlenmesi

Büyük işletmede ise farklı bölümlerdeki yöneticiler

farklı bakış açıları ile amaçları değerlendirmeye

çalışmakta ve uzlaşmaya ulaşmak çok daha zor

olmaktadır.

Üretim yöntemlerindeki amaçların farklılaşmasına neden olan nedenler nelerdir?

 Küreselleşme

 Teknolojideki hızlı gelişmeler

 İleri iletişim araçları neticesinde artan rekabet

Esneklik unsuru

İşletmenin değişen müşteri istek ve gereksinimlerine bağlı olarak farklı ürünleri 

pazara sunabilme

yeteneği yanında, maliyetleri fazla etkilemeden

farklı miktarlarda üretim yapabilme yeteneği anlamına da gelmektedir.

Hız unsuru

Müşterilerin değişen istek ve gereksinimlerine

hızlı yanıt verebilme yeteneğine denmektedir.Üretim faaliyetlerinin sıraya göre ve 

nasıl bir

akış içinde yürütülmesi hangisi ile mümkün

olabilmektedir?

 Üretim öncesi rotalama ve iş seyrinin planlaması

Ayrıntılı üretim programlarının hazırlanması

hangisi ile mümkün olabilmektedir?

 Zaman ve iş analizi ile saptanan standart

makine

 İşçilik süreleri

 Eldeki iş yükünün göz önüne alınması

Üretim yönetiminin kontrol aşamasında esas

olan kıstaslar nelerdir?

 Üretim için belirlenip atanan tüm üretim faktörlerinin

planlama dâhilinde uygulanmasını sağlayacak faaliyetleri yürütmek

 Uygulama esnasında ortaya çıkabilecek sorunları

ilgili bölümlere bildirmek ve gözlem altında tutmak

 Üretim faaliyetlerinin iş emirlerine uygun biçimde

yürütülmesine ilişkin bilgiler

 Programdan sapmalar ve nedenleri

 Üretim raporlarının hazırlanması

ÜretimYönetiminin Diğer İşletme İşlevleri İle

İlişkileri

Bazı işlevlerin çıktıları bazılarının girdisi durumundadır.

İşletmenin farklı işlevleri ile üretim yönetimi

arasındaki ilişkinin bağlı olduğu faktörler nelerdir?

 Örgüt yapısı

 İşletme büyüklüğü

 Üretim tipi

 Üretim büyüklüğü

Üretim yönetiminin en fazla iletişimde olduğu

temel bölümler nelerdir?

 Pazarlama

 Finans ve muhasebe

 İnsan kaynakları

 Araştırma geliştirme

Üretim yönetimi, pazar araştırmalarından gelen

müşteri istek ve gereksinimleri ile ilgili bilgiler ışığında üretimi yönlendirmeye 

çalışmaktadır. Ancak,

burada dikkat edilmesi gereken konu, Pazarlama

bölümü, daha fazla müşteri odaklı olmasına bağlı

olarak müşteri talebini birinci

öncelik olarak görürken, üretim yönetimi ise üretim

faaliyetlerinin ahenginin bozulmasını istemez çünkü

bu durum maliyetleri arttırmaktadır.

Pazarlama bölümünden müşteri ile ilgili bir talebin

gelmesi durumunda mevcut iş yüküne göre bu talebin planlaması yapılmakta, buna 

bağlı olarak üretimde kullanılacak üretim girdileri temin edilmekte,

C. Henry L. Gannt

D. Henry Ford

E. Elton Mayo

YANIT B

C şıkkında verilen Henry L. Gannt, çizelgeleme ve

Gannt şeması üzerinde yaptığı çalışmalarla üretim

yönetiminin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Montaj hattı, 1913 yılında Henry Ford tarafından ilk

olarak geliştirilmiştir.

14.Aşağıdakilerden hangisi 1930’lu yıllarda matemetiksel istatistiğin yönetimde 

kullanılmaya

başlanmasına katkı veren kişiler arasında yer

almaz?

A. F.W. Harris

B. W. Shewart

C. L.H.C. Tippet

D. Frank Gilbreth

E. Hiçbiri

YANIT D

15.Sistem ilkesi teknikleri hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A. Shewart’ın çalışmaları ile doğmuştur.

B. Kendi üretim tesislerindeuygulamasını H.

Ford yapmıştır.

C. II. Dünya Savaşı ile birlikte ivme kazanmıştır.

D. 1930’lu yıllarında ivme kazanmıştır.

E. Yöneylem araştırmasını ortaya çıkarmıştır.

YANIT D

16.Matematiksel ve disiplinlerarası bilimsel

yaklaşımların askerî işlemlere nasıl uygulanacağı bilgisinin kazanılmasına

yardımcı olurken karar sürecinde kullanıma uygun yeni matematiksel modeller ortaya

çıkarmaya neden olan gelişme aşağıdakilerden

hangisidir?

A. Yöneylem araştırması

B. Sistem ilkesi teknikleri

C. Doğrusal programlama

D. Simülasyon yöntemi

E. Genel sistem teorisi

YANIT B

17.Sistem teorisi aşağıdakilerden hangisi tarafından ortaya atılmıştır?

A. F.W. Harris

B. W. Shewart

C. L.H.C. Tippet

D. Kenneth E. Boulding

E. Ludwig von Bertalanffy

YANIT E

Kenneth E. Boulding ile genel sistem teorisi anlaşılır ve açık olması sağlamış ve 

kullanımı yaygınlaşmıştır.

Otomatik makineler, farklı görevleri yerine getiren

robotlara doğru gelişme göstermiştir.